این جمله اقناعی، بخشی از روایتهای روزانه افراد پیگیر موضوع آلودگی هوای تهران در روزهای گذشته است؛ روایتهایی از روزهایی که تنها در تقویم استثناها ثبت میشود؛ استثنا از این منظر که هیچ ساز و کار تدوین شدهای برای مدیریت آلودگی هوای تهران از سوی دستگاههای اجرایی و نهادهای نظارتی به شکل پیشبینی نشده است. به گزارش شهرنوشت، این سالها که کلانشهرها آسمان آلوده دارند، تنها زمانی باید به بهبود کیفیت هوا دل بست که حادثهای غیرمنتظره مثل بارش شدید یا توفانی مهیب رخ داده باشد؛ با این حال، مدیریت هوای پایتخت به مدد باد و باران، پیشتر از سوی مسئولان شهری مورد انتقاد قرار گرفته بود اما دغدغههای سازمان محیطزیست و دفتر مدیریت کنترل آلودگی هوای این سازمان، بهرغم تلاشهای چند دهه گذشته تنها حول محوریت برنامه جامع کاهش آلودگی هوا میچرخد؛ برنامه جامعی که هر سال در مدتکوتاهی مد نظر قرار میگیرد و بعد از تغییرات تئوریک در چند جلس ه فرمایشی به فراموشی سپرده میشود تا سال دیگر که هوا رو به سردی گراید و جریان هوای آزاد متوقف و آسمان تهران خاکستری شود.
برای نمونه در 5دهه گذشته که ضرورت شکل گرفتن برنامهای دقیق و کارآمد برای نجات تهران و 7کلانشهر دیگر کشور از گرداب آلودگی هوا مشخص شد، طرحهایی با این هدف ارائه شد اما هرگز اجرایی نشد. طرح جامع کاهش آلودگی هوا اما در سال79 مصوب و از سوی دولت وقت به دستگاههای اجرایی کشور ارائه شد که 7ماده مهم در آن تدوین و کارشناسی شده بود و در سالهای بعد 2ماده دیگر نیز به آن اضافه شد اما شوربختانه این طرح که مواد قابل اعتنایی نیز در آن دیده میشود بهدلیل نبود سامانه مدیریت میان بخشی و عملکرد جزیرهای دستگاهها و نبود مکانیسم الزامآور از سوی دستگاه ناظر(سازمان محیطزیست) هرگز روی اجرا به خود ندید.
این روزها که بیش از 11سال از تدوین نخستین طرح جامع میگذرد هنوز بحث بر سر کیفیت خودروها و سوخت است؛ چنان که ارتقای استاندارد تولید خودروهای داخلی از یورو۲ به یورو4، ارتقای استاندارد خودروهای وارداتی از یورو4 به یورو5 و ارتقای استاندارد موتورسیکلت از یورو2 به یورو۳ همچنان نقل محافل است. همچنین در این طرح همیشه بحث بر سر ارتقای استاندارد کیفیت فراوردههای سوختی از یورو۲ به یورو 4 و 5 است و همچنین براساس طرح جامع کاهش آلودگی هوای 8 کلانشهر قرار است سرانه فضای سبز در کلانشهرها هر سال به ازای هر نفر یک متر مربع افزایش پیدا کند اما باید پرسید آیا اندکی از این خواستههای محدود اجرایی شده است؟با گذشت مدت زمان زیادی از این طرح همچنان مسئولان سازمان محیطزیست از تدوین برنامهها سخن میگویند در حالی که بیش از 2 دهه از شکل گیری دستورالعمل این تئوری صرف گذشته است.
شاعری قائممقام سازمان محیطزیست چندی پیش به خبرگزاریها در مورد تصویب طرح جامع کاهش آلودگی هوای 8کلانشهر در کمیسیون زیربنایی دولت گفته بود که طرح جامع کاهش آلودگی هوای 8کلانشهر کشور در کمیسیون زیربنایی دولت بعد از 6ماه کار کارشناسی تصویب شد و این طرح بعد از ابلاغ در شهرهای تهران، کرج، اراک، تبریز، اهواز، مشهد، شیراز و اصفهان به اجرا در میآید. با این همه بسیاری از کارشناسانمحیطزیست و آلودگی هوا معتقدند که طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران طرحی شکست خورده است و دیگر توان اجرا ندارد چرا که طبق سند 5ساله توسعه کشور قرار بود مواد مطرح شده در طرح جامع آلودگی هوا، آلودگی پایتخت را تا پایان سال88 مرتفع کند اما این اتفاق نهتنها نیفتاد که طرح جامع دوباره از سوی سازمان محیط زیست به سمت تدوین راهکار و اضافه شدن مواد بیشتر پیش رفت. به گفته بسیاری از کارشناسان این برنامه بهدلیل تخصیصنیافتن بودجه کافی و عدم مسئولیتپذیری وزارتخانهها و ارگانهای ذیربط و از همه مهمتر عدمتصویب کامل این برنامه در مراجع ذیربط، عملا با شکست کامل مواجه شده است. حالا هم بسیاری از خود میپرسند چرا معضل آلودگی هوای تهران که سال74 با امضای صدها نفر از کنشگران محیطزیست بحرانی ملی نام گرفت و راهکار نجات آن به عزمی ملی محتاج بود، همچنان استمرار دارد و هیچ طرحی برای نجات تهران و دیگر کلانشهرهای آلوده کشور کارساز نیست و باید هنوز دست به دعا برای نزول باران و باد و توفان بود... .